Spis treści
Nie wszystkim kobietom spodoba się szczerość, z jaką Jesper Juul opowiada o swoich relacjach z matką. Jego stosunek do rodziców jest szczególnie wymowny, ponieważ Jesper Juul jest znanym na całym świecie terapeutą rodzinnym, niekwestionowanym autorytetem, autorem wielu cenionych książek i twórcą międzynarodowej fundacji FamilyLab, która pomaga rodzinom w naprawianiu konfliktów i w tworzeniu przyjaznych, zdrowych relacji.
Fragment książki
W książce „Zamiast wychowania” Jesper Juul tak mówi o swoim obecnym stosunku do matki:
Moja matka wprawdzie skarży się, że rzadko do niej dzwonię, ale odpowiadam na to szczerze: „Nie mam ci nic do powiedzenia”. I wtedy przychodzi jedno z tych klasycznych zdań z „się”: „Zawsze ma się coś do powiedzenia swojej matce”. Owszem, moja matka wyczuwa, że coś jest między nami nie w porządku, ale twardo trwa przy swoim: „Masz do mnie częściej dzwonić!”. Dla mnie nie jest to jednak żaden obowiązek.
Reklama mojej książki o wizerunku w pracyOna należy do pokolenia rodziców, którzy sądzili, że mają prawo stawiać swoim dzieciom żądania. Takie matki są niebezpieczne, ponieważ tępią w zarodku wszelką możliwość naturalnej relacji z dzieckiem, a przy tym pozostają zupełnie nieświadome swojej odpowiedzialności.
Rola matki w wychowaniu dziecka
Dlaczego terapeuta rodzinny ma takie chłodne relacje ze swoją matką? Ponieważ w dzieciństwie nie poświęcała mu wystarczająco wiele uwagi. Nie traktowała poważnie jego potrzeb i uczuć, więc w dorosłym życiu trudno jest taką relację naprawić. Juul twierdzi, że jego rodzice mieli typowy stosunek do swoich dzieci, taki jak wszyscy inni rodzice z ich pokolenia i że w dzisiejszych czasach na szczęście jest inaczej, że rodzice są coraz bardziej świadomi, że ich dzieci mają swoją autonomię i własne potrzeby, które zasługują na uwagę.
Dziecko chce Ci coś powiedzieć!
Dewizą Jespera Juula są takie relacje rodzinne, które zapewniają dziecku poczucie, że jest pełnoprawnym członkiem rodziny, że ma prawo odczuwać złość, niezadowolenie i smutek, że nie można wymagać od niego, żeby było zawsze grzeczne i posłuszne, bo to jest wbrew jego naturze. Juul dąży do tego, żeby rodzice zrozumieli, że dziecko nie potrafi jeszcze wyrażać słowami swoich emocji i widoczne są one głównie w jego zachowaniu. Dzieci dlatego są czasem nieznośne i uciążliwe dla otoczenia, bo chcą nam coś przekazać, trapią je rozmaite zmartwienia i nieuświadomione lęki, a „niegrzeczne” zachowanie jest jedynym sposobem ich wyrażenie.
Kolejną istotną sprawą, o której rodzice zapominają, jest uważność i autentyczne zainteresowanie sprawami dziecka – jeżeli w relacjach rodzinnych zabraknie uważności, to wtedy dzieci zaczną poszukiwać uważności poza domem, a na dodatek jego więzi z rodzicami będą stawać się coraz słabsze.
Rezultatem tego może być taka relacja, jaką Juul miał ze swoimi rodzicami:
Nie pamiętam, żeby ojciec w czasie mojego dzieciństwa lub młodości cokolwiek mi opowiadał, a jeśli już coś mówił, to było to krótkie i zwięzłe. Z kolei matce nie zamykały się usta, ale tak naprawdę nie wiedziała, na czym polega rozmowa. Wiedziała tylko, co należy powiedzieć w danej sytuacji, to znaczy, czego otoczenie oczekuje od niej jako matki i kobiety. Miała formułki na każdą okazję: na wypadek śmierci, choroby, święta i tak dalej, ale nigdy nie mówiła nic naprawdę osobistego. Była biegła w języku społecznym, którego ja z kolei nigdy nie potrafiłem i nie chciałem się nauczyć.
Jak budować relacje w związku
Oprócz opowieści o swoim dzieciństwie, Jesper Juul przytacza w książce przykłady ze swojej praktyki terapeutycznej, historie dzieci i ich matek i ojców, którzy zwrócili się do niego po pomoc. Przekazuje bardzo cenne rady rodzicom, ale nie tylko im.
Jego spostrzeżenia dotyczą wszelkich relacji międzyludzkich, również w związkach, między partnerami. Jak wyrażać złość, jak umiejętnie odmawiać, dlaczego agresja jest potrzebna i nie należy jej tłumić, i wreszcie, dlaczego tak ważne jest, abyśmy byli obecni i uważni wobec naszych bliskich. Akceptowanie różnic, tolerancja dla słabości, zezwolenie na okazywanie emocji, również tych negatywnych – to są bardzo istotne elementy pozwalające na stworzenie prawdziwych relacji.
Moja żona nauczyła mnie kiedyś pewnej rzeczy. Kiedy w sobotę wieczorem pytała mnie, którą sukienkę ma założyć, a ja wskazywałem jej tę, która mi najbardziej opowiadała, zawsze okazywało się, że wychodziła w czymś zupełnie innym. Większość mężczyzn nie rozumie tego i mówi: „Po co w ogóle tracić energię na takie kwestie, skoro ona i tak zakłada coś innego?”. Widzą tylko jedną część sytuacji: kobieta się ich nie słucha. Nie dostrzegają jednak, że kobieta jednak pyta ich o zdanie, a zatem chce poznać ich opinię!
Poczucie własnej wartości i wiara w siebie
Jesper Juul wiele uwagi poświęca kwestii wiary w siebie i poczuciu własnej wartości. Uważa, że poczucie własnej wartości jest podstawowym czynnikiem, na którym zbudowane jest nasze życie. Od poczucia własnej wartości zależą nasze relacje z bliskimi, nasze powodzenie zawodowe i umiejętność czerpania radości z życia. Właśnie dlatego tak ważne jest uważne i empatyczne wychowanie dziecka, żeby jego poczucie wartości w dorosłym życiu nie było zaburzone.
Poczucie własnej wartości wiąże się z trzeźwym, pełnym niuansów i akceptującym stosunkiem do samego siebie. Nie ma ono nic wspólnego z tym, co polecają amerykańskie poradniki: codziennie rano stań przed lustrem i przez pięć minut mów do siebie „Jesteś świetny!”. Coś takiego należy raczej traktować jak autohipnozę, która tak naprawdę w niczym nie pomaga.
Zwraca też uwagę, że wiara w siebie, nie jest tym samym, co poczucie własnej wartości. Wiarę w siebie można sobie wypracować nauką i doświadczeniem, natomiast poczucie własnej wartości jest kształtowane w nas od wczesnego dzieciństwa, dlatego tak wielu ludzi ma z nim problem.
Książka „Zamiast wychowania” jest bardzo cenną pomocą dla matek i ojców, którzy chcą wychować swoje dzieci na ludzi śmiałych i świadomych swoich praw i nieograniczonych możliwości. Przykłady problemów innych ludzi i szczere osobiste wyznania Jepera Juula pokazują jak poprzez zwykłą nieuwagę albo mechaniczne powielanie wyuczonych stereotypowych rozwiązań możemy niechcący skrzywdzić nasze dzieci, dlatego szczerze polecam tę niedużą książkę, na pewno otworzy Ci oczy na wiele spraw.
* Jesper Juul „Zamiast wychowania. O sile relacji z dzieckiem”, z Jesperem Juulem rozmawia Ingeborg Szӧllӧsi, tłumaczenie Dariusz Syska, Wydawnictwo MiND, Podkowa Leśna 2016 – wszystkie cytaty pochodzą z tej książki.
Dodaj komentarz