Przyczyny mobbingu w pracy. Dlaczego szef gnębi pracowników?

Nieudolne zarządzanie, brak kompetencji liderskich, brak kontroli nad własnymi emocjami, a przede wszystkim przyzwolenie kierownictwa oraz nasz strach przed zwolnieniem są przyczyną występowania mobbingu w pracy. Szef-mobber ma różne oblicza i cechy, ale żeby mogła ujawnić się jego mroczna natura, muszą wystąpić sprzyjające okoliczności.

Często można przeczytać, że żeby szef mógł się wykazać jako mobber, musi się znaleźć podwładny o typie ofiary. To po pierwsze duże uproszczenie, a po drugie takie wyjaśnienie może w pewnym sensie skierować winę na tę ofiarę. Że się nie broniła, że w odpowiednim momencie nie postawiła granic, że godziła się na poniżanie, i wreszcie: że tkwiła w tej pracy tak długo, a przecież mogła ją zmienić.

Czy przyczyną mobbingu może być zachowanie ofiary?

Co ciekawe, w dyskusjach w mediach społecznościowych o ujawnianych przypadkach znanych szefów-mobberów bardzo często widzę komentarze krytykujące bierność ofiary i zwlekanie z ujawnieniem mobbingu. Nawet zakładając, że rzeczywiście istnieje w zjawisku mobbingu osoba o „typie ofiary”, popełniamy duży błąd, wspominając o tym przy opisywaniu konkretnych działań mobbingowych. Niezależnie od tego w jakim „typie” była osoba krzywdzona, nie usprawiedliwia to w żadnym wypadku krzywdziciela.

Tymczasem ofiarą zachowania mobbingowego może być każdy – nie tylko osoba z syndromem ofiary. Ludzie godzą się na złe traktowanie w pracy najczęściej dlatego, że są albo w trudnej sytuacji finansowej i nie chcą stracić pracy, albo dlatego, że obecna praca wydaje im się w jakimś sensie wyjątkowa i stanowi dla nich ważny etap kariery. Dodatkową sprawą jest obawa, że sprzeciw mobberowi spowoduje ostracyzm ze strony innych pracowników lub ludzi z branży, i że pojawią się trudności ze znalezieniem nowej pracy w swoim zawodzie.

Nie każdy szef staje się mobberem!

Kiedy szef wykrzyczy do Ciebie tekst „Jesteś beznadziejna, nic z ciebie nie będzie, a na twoje miejsce czeka już 100 osób, więc lepiej zabierz się do pracy” – to jest to zachowanie o charakterze mobbingowym. Pokazuje agresję szefa i jego poczucie bezkarności. A stosuje taki sposób kierowania ludźmi, ponieważ nie ma kompetencji menedżerskich i nie szanuje ludzi. Nigdy nie szanował ludzi, ale dopóki nie miał władzy, nie było tego widać. Kiedy straci władzę, też tego nie będzie widać, stanie się znowu sympatycznym i mądrym człowiekiem.

Skłonności do pomiatania innymi ujawniają się tylko przy sprzyjających okolicznościach – i nie u każdego się one ujawniają! Dzisiejsze tłumaczenia dawnych mobberów (m.in. znanych dziennikarzy), że takie były kiedyś realia i „kultura pracy” w firmach, są sporym nadużyciem. Nie wszyscy szefowie byli mobberami w „dawniejszych” czasach, tylko jeśli kierownicze stanowisko otrzymywała osoba niekompetentna i nieradząca sobie z własnymi emocjami, rezultat był dla podwładnych fatalny.

Przyczyny mobbingu w pracy

• Nieudolne zarządzanie.
• Przedmiotowe traktowanie pracowników.
• Niekompetentni szefowie.
• Przyzwolenie na okazywanie skrajnych emocji w pracy.
• Brak faktycznych procedur antymobbingowych.
• Przyzwolenie kadry zarządzającej na niewłaściwe zachowanie szefów.
• Atmosfera lęku i ciągłego stresu.
• Stwarzanie aury wyjątkowości zawodu, branży i miejsca pracy.
• Niskie pensje.
• Nepotyzm.
• Niekorzystne umowy o pracę (śmieciówki, wynagrodzenie uzależnione od premii uznaniowej, niejasny zakres obowiązków).
• Przyzwolenie firmy na liczne nadgodziny i wykorzystywanie ponad normę pracowników.
• Rodzaj pracy pozwalający na uznaniową ocenę (wszystkie zawody artystyczne i twórcze, a także czynności typu pisanie listów, sporządzanie raportów, prezentacji itd.).
• Przyzwolenie na pozamerytoryczne ocenianie pracownika i jego pracy.

Ujawnianie przypadków mobbingu

Ostatnio coraz częściej ujawniane są przypadki mobbingu, a mobberami okazują się znane osoby. Zdarzają się też „coming-outy”, czyli przyznawanie się dawnych mobberów do skandalicznych zachowań w przeszłości. Niegdysiejsi mobberzy często nieudolnie tłumaczą się ze swojego zachowania, jednocześnie wskazując na system pracy lub nauki, który pozwolił im na gnębienie innych. Niektórzy nawet uważają się za ofiary tego systemu.

Przyznam, że nieufnie podchodzę do tych rewelacji przede wszystkim dlatego, że podejrzewam interesowność i wyrachowanie oraz strach, że i tak to się kiedyś wyda. Teraz ci mobberzy nie mają już władzy i nie mogą wpływać na życie innych, ale nadal chcieliby uchodzić za autorytety i osoby poważane – a przede wszystkim chcieliby mieć możliwość pouczania innych i zarabiania na swojej popularności.

Każdy ma oczywiście prawo do zarabiania pieniędzy, ale nie może być autorytetem ktoś, kto regularnie krzywdził innych i swego czasu pokazał, jaki naprawdę ma stosunek do zależnych od siebie ludzi. Wydaje mi się, że takie osoby straciły możliwość oceniania zachowania innych ludzi, wypowiadania się na tematy społeczne oraz pełnienia istotnych funkcji publicznych.

Polecane artykuły

1. Mobbing w pracy, korporacji. Przykłady mobbingu w szkole, historie z życia
2. Czym jest wypalenie zawodowe? Jak sobie radzić z wypaleniem zawodowym? Sposob

Podobne artykuły

Jak osiągnąć sukces zawodowy? Ciekawy poradnik dla kobiet, książka „Skazana na sukces” Jak znaleźć pracę przez Goldenline i LinkedIn? Jak napisać profesjonalny profil na GoldenLine? Podsumowanie zawodowe w CV – profil zawodowy. Jak napisać podsumowanie zawodowe?