Pokrzywka skórna, pokrzywka cieplna – rodzaje i przyczyny reakcji alergicznych skóry*

Wygląd naszej skóry często odzwierciedla stan naszego organizmu. Ze względu na liczne zakończenia nerwowe, jest ona bardzo podatna na różnego rodzaju bodźce i to właśnie zmiany skórne często pojawiają się jako pierwsze. Jednym z nich jest pokrzywka, która, choć wydaje się być niegroźna, może mieć zarówno charakter idiopatyczny, jak również towarzyszyć różnego rodzaju chorobom, dlatego nie należy jej bagatelizować.

Pokrzywka cieplna – co to jest?

Pokrzywka to choroba skóry, która może mieć wiele przyczyn. Bez względu jednak na czynnik ją wywołujący, objawy są podobne i przypominają te, które obserwujemy po oparzeniu pokrzywą (stąd też nazwa tego schorzenia). Pokrzywka skórna cechuje się dużą dynamiką zmian, które mogą mieć zarówno charakter ogniskowy jak i uogólniony. Zazwyczaj przybierają one postać zaczerwienienia i drobnych pęcherzyków, którym towarzyszy często silny świąd. Dla pokrzywki typowy jest fakt, iż objawy pojawiają się nagle, i równie szybko ustępują. Jeżeli jednak zmiany utrzymują się powyżej sześciu tygodni, mówi się o pokrzywce przewlekłej.

Jak powstaje pokrzywka?

Znaczącą rolę w tym procesie odgrywa histamina, powodująca w powierzchownych warstwach skóry rozszerzanie się naczyń krwionośnych i zwiększa ich przepuszczalność dla wody. Efektem tego procesu jest nic innego jak bąbel pokrzywkowy.

W zależności od czynnika wywołującego pokrzywkę, uwalnianie histaminy może być inicjowanie przez przeciwciała układ odpornościowego (w odpowiedzi na alergen) lub też mieć charakter samoistny (pokrzywka idiopatyczna).

Podział pokrzywek wygląda więc następująco:

• pokrzywka ostra (trwającą do 6 tygodni),
• pokrzywka przewlekła,
• pokrzywka idiopatyczna,
• pokrzywka fizykalna,
• pokrzywkę cholinergiczna,
• pokrzywkę kontaktowa.

Jedną z odmian pokrzywki fizykalnej jest pokrzywka cieplna. To bardzo nieprzyjemna odmiana, pojawiająca się pod wypływem bodźca fizycznego, jakim jest wysoka temperatura (powyżej 40 stopni). Tak naprawdę wystarczy kilkuminutowa ekspozycja, by pojawiły się objawy skórne. Wśród innych czynników wywołujących pokrzywkę idiopatyczną wymienia się także między innymi:

• ucisk (ubrania, pasków, szelek),
• zimne powietrze,
• pot,
• stres,
• wodę,
• promieniowanie słoneczne,
• aktywność fizyczną.

Co ciekawe, udowodniono, że pokrzywka zdecydowanie częściej występuje u osób o skórze wrażliwej lub cierpiących na atypowe zapalenie skóry. Być może ma to związek z nadwrażliwością obecnych w skórze receptorów, a także zdecydowanie większym wyczuleniem układu odpornościowego na różne bodźce zewnętrzne.

Objawy pokrzywki cieplnej

Jak objawia się pokrzywka cieplna? Podobnie jak w innych przypadkach ma zwykle postać charakterystycznych bąbli na zaczerwienionym podłożu, którym dodatkowo towarzyszy silny świąd, niejednokrotnie trudny do wytrzymania. Bąble zazwyczaj osiągają średnicę maksymalnie kilku centymetrów i znikają po około 24 godzinach od momentu pojawienia się.

Objawy mogą pojawić się nie tylko przy bezpośrednim kontakcie z nagrzaną powierzchnią, ale również przez podwyższenie temperatury ciała np. w wyniku działania promieni słonecznych czy też aktywności fizycznej. Zazwyczaj obejmują wierzchnie warstwy skóry w okolicach szyi, nosa lub kończyn górnych i dolnych, zdarza się jednak, że pojawiają się nawet w okolicach oczu i jamy ustnej.

Największym problemem dla pacjentów cierpiących na pokrzywkę jest fakt, iż drapanie i pocieranie nie przynosi jakiejkolwiek ulgi. Z tego względu konieczne jest zastosowanie specjalistycznych środków leczniczych.

Pokrzywka alergiczna – co ją powoduje i jak leczyć?

Innym często spotykanym rodzajem pokrzywki jest pokrzywka alergiczna. W jej przypadku wyrzut histaminy spowodowany jest pobudzeniem mastocytów przez mechanizmy alergiczne. W tej sytuacji pokrzywka traktowana jest przed lekarzy jako alergiczna choroba skóry. Wyprysk pojawia się jako wynik reakcji układu immunologicznego na różnego rodzaju alergeny. Wśród nich wymienia się przede wszystkim:

• pokarmy silnie uczulające (m.in. orzechy czy białko jaja, białko mleka krowiego),
• pokarmy z dużą ilością histaminy (sery, ryby),
• penicylina i jej pochodne,
• niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
• sulfonamidy,
• jad owadów (osy, pszczoły).

W skrajnych przypadkach pokrzywka alergiczna stanowi jedynie objaw początkowy i może przekształcić się w reakcję anafilaktyczną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.

Jak leczyć pokrzywkę?

Najczęściej ustępuje ona samoistnie w ciągu kilkunastu godzin, a leczenie ma jedynie charakter objawowy, łagodzący przede wszystkim uporczywy świąd i obrzęk skóry. W tym celu stosuje się leki przeciwhistaminowe. Jeżeli pokrzywka jest wyjątkowo intensywna, można je początkowo stosować w większych dawkach, oczywiście po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Jeżeli jednak pokrzywka często nawraca lub ma charakter przewlekły, konieczne może okazać się podanie leków zawierających sterydy, a w wyjątkowo opornych przypadkach również cyklosporynę. Tego rodzaju terapia jednak zawsze musi być skonsultowana z lekarzem.

Pokrzywka a stres

U około 10% społeczeństwa obserwuje się specyficzny rodzaj pokrzywki, określanej jako cholinergiczna pokrzywka, a stres jest jedną z przyczyn ją wywołujących. Udowodniono, że zwłaszcza u osób o skórze wrażliwej silne przeżycia oraz sytuacje stresowe w życiu codziennym lub zawodowym mogą zaburzać prawidłową pracę organizmu i nadmiernie pobudzać neuroprzekaźniki w skórze. W trakcie sytuacji stresowych wydzielana jest histamina, a dodatkowo dochodzi do silnego wydzielania potu, co w efekcie skutkuje pojawieniem się licznych bąbli pokrzywkowych.

Obserwacje naukowców wykazały, że najczęściej pokrzywka stresowa występuje u osób tłumiących w sobie emocje, u których napięcie nerwowe jest uznawane za wysokie. Ten rodzaj pokrzywki zazwyczaj objawia się niewielkimi, lecz mocno swędzącymi bąblami głównie na tułowiu, lecz czasem również na rękach lub pojedynczych palcach. Zaobserwowano również, że pokrzywka spowodowana stresem pojawia się przede wszystkim u osób młodych, które znacznie mocniej przeżywają wahania nastrojów, co związane jest m.in. z zachodzącymi w ich organizmie zmianami hormonalnymi. Co ciekawe, pokrzywka spowodowana stresem zwykle ma charakter nawrotowy i może towarzyszyć pacjentowi nawet przez wiele lat.

Na szczęście właściwie zdiagnozowana jest stosunkowo prosta do wyleczenia. Terapia w tym przypadku opiera się na stosowaniu łagodnych leków przeciwhistaminowych połączonych z naturalnymi środkami uspokajającymi.

Pokrzywka a pielęgnacja skóry

Ze względu na fakt, iż pokrzywka cieplna jak i pokrzywka alergiczna są chorobami skóry i wpływają na jej stan, u osób podatnych na ich występowanie zaleca się stosowanie kosmetyków do delikatnej pielęgnacji, przeznaczonych najlepiej do skóry wrażliwej. Warto wybierać produkty specjalistyczne dostępne w aptekach, czyli tzw. dermokosmetyki, ponieważ w przeciwieństwie do produktów drogeryjnych są one odpowiednio testowane. Niejednokrotnie zawierają one również specjalne składniki łagodzące i zmniejszające obrzęk i podrażnienie skóry.

Wybierane przez nas produkty powinny mieć zrównoważone pH i możliwe jak najkrótszy skład, bez zbędnych dodatków typu substancje zapachowe i chemiczne konserwanty. Jedną z marek, na którą warto zwrócić uwagę, jest Iwostin, który w swojej ofercie posiada wiele produktów przeznaczonych właśnie dla skóry wrażliwej i skłonnej do alergii, w tym m.in. delikatne płyny micelarne i myjące do twarzy, kremy nawilżające i łagodzące podrażnienia czy też produkty zapewniające wysoką ochronę przeciwsłoneczną, przydatną zwłaszcza w przypadku pokrzywki cieplnej spowodowanej promieniowaniem słonecznym.

Plan pielęgnacji skóry podatnej na występowanie pokrzywek zawsze warto skonsultować z lekarzem dermatologiem lub doświadczonym kosmetologiem, który zweryfikuje składy kosmetyków i pomoże wybrać zestaw najlepiej dopasowany do potrzeb naszej skóry.

Źródła

1. Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków 2014
2. Pokrzywka. Definicja i Etiopatogeneza, Medycyna Praktyczna
3. Czarnecka-Operacz, Diagnostyka i leczenie pokrzywki. „Alergia” 2008, nr 2.

* Artykuł sponsorowany

Polecane artykuły

1. Problem ze swędzącą skórą głowy. Jak go zwalczyć?*
2. Gdy boli gardło – to może być zapalenie!*

Podobne artykuły

Joga, ćwiczenia i sposób na życie. „Yoga Girl” książka dla kobiet o jodze. Recenzja, opis Problem ze swędzącą skórą głowy. Jak go zwalczyć?* Oparzenie po opalaniu – co robić? Sposoby na podrażnioną skórę*