Niacyna – skutki niedoboru*

Czym jest niacyna?

Niacyna, znana również jako witamina B3, witamina PP lub kwas nikotynowy, jest jedną z ośmiu witamin z grupy B. Jak wszystkie witaminy z grupy B, niacyna odgrywa istotną rolę w przekształcaniu węglowodanów w glukozę, metabolizowaniu tłuszczów i białek oraz utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

Odpowiednia podaż tej witaminy w diecie pozytywnie wpływa na zdrowie całego układu krążenia oraz obniża poziom cholesterolu we krwi. Niacyna przyczynia się również do wytwarzania przez organizm hormonów płciowych i hormonów związanych ze stresem.

Niacyna — zapotrzebowanie

Zapotrzebowanie na niacynę jest zróżnicowane i zależy m.in. od wieku, płci i stanu fizjologicznego. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę PP wynosi około 15 mg na dzień u osób dorosłych. U kobiet w ciąży oraz karmiących piersią zapotrzebowanie wzrasta do około 17mg na dzień. Istotny wpływ na wystąpienie niedoboru niacyny mają witaminy B6, ryboflawina oraz żelazo, ponieważ to właśnie przy udziale tych składników dochodzi do syntezy amidu kwasu nikotynowego z tryptofanu.

Źródła niacyny

Żywność

Niacyna jest obecna w wielu produktach spożywczych. Wiele pokarmów pochodzenia zwierzęcego – w tym drób, wołowina i ryby – dostarcza około 5-10 mg niacyny na porcję, głównie w wysoce biodostępnych formach NAD i NADP.

Pokarmy roślinne, takie jak orzechy, rośliny strączkowe i zboża, dostarczają około 2-5 mg niacyny na porcję, głównie w postaci kwasu nikotynowego. Jednak w niektórych produktach zbożowych, naturalnie występująca niacyna jest w znacznym stopniu związana z polisacharydami i glikopeptydami, co sprawia, że jej biodostępność wynosi tylko około 30%.

Wiele chlebów, płatków śniadaniowych i preparatów dla niemowląt zawiera dodatek niacyny. Niacyna, która jest dodawana do wzbogaconej żywności występuje w swojej wolnej formie i co za tym idzie jej biodostępność jest bardzo wysoka. Z tego względu warto wprowadzać do swojej diety żywność fortyfikowaną, zwłaszcza jeżeli wyklucza się z diety mięso i produkty odzwierzęce.

Tryptofan

Tryptofan stanowi kolejne źródło pokarmowe niacyny. Ten aminokwas (gdy jest obecny w ilościach przekraczających te wymagane do syntezy białka) może być przekształcony w NAD, głównie w wątrobie. Najczęściej używanym szacunkiem wydajności konwersji tryptofanu do NAD jest 1:60, 1 mg niacyny, NAD z 60 mg tryptofanu.

Indyk jest przykładem żywności o wysokiej zawartości tryptofanu, 200 gramowa porcja mięsa z piersi indyka dostarcza około 180 mg tryptofanu, co może być równoważne 3 mg niacyny. Jednak wydajność konwersji tryptofanu do NAD różni się znacznie u różnych osób.

Suplementy diety

Niacyna jest dostępna w preparatach multiwitaminowo-mineralnych, w suplementach zawierających inne witaminy z grupy B-complex oraz w suplementach zawierających wyłącznie niacynę. Kwas nikotynowy i nikotynamid to dwie najczęstsze formy niacyny w suplementach.

Niektóre suplementy zawierające tylko niacynę zawierają 500 mg lub więcej na porcję, co znacznie przekracza RDA dla tego składnika odżywczego.

Kwas nikotynowy w ilościach suplementów przekraczających potrzeby żywieniowe może powodować zaczerwienienie skóry, dlatego niektóre preparaty są produkowane i oznaczane jako o przedłużonym, trwałym, przedłużonym lub czasowym uwalnianiu, aby zminimalizować ten nieprzyjemny efekt uboczny. Nikotynamid nie powoduje zaczerwienienia skóry ze względu na swoją nieco inną strukturę chemiczną.

Ciężki niedobór niacyny

Niski poziom niacyny w organizmie może wywołać chorobę zwaną pelagrą Charakteryzuje się ona demencją, biegunką i zapaleniem skóry. Nieleczona pellagra może być śmiertelna. Chociaż dzięki postępowi jaki pojawił się w produkcji żywności na całym świecie jest ona znacznie rzadsza niż kiedyś, nadal stanowi problem w wielu krajach rozwijających się.

Może ona również dotyczyć osób, których organizm nie przyswaja prawidłowo niacyny. Głównymi objawami pelagry są zapalenie skóry, otępienie i biegunka. Wynika to z faktu, że niedobór niacyny jest najbardziej zauważalny w częściach ciała o wysokim tempie obrotu komórkowego, takich jak skóra czy przewód pokarmowy.

Zapalenie skóry związane z pelagrą zwykle powoduje wysypkę na twarzy, wargach, stopach lub dłoniach. U niektórych osób, zapalenie skóry tworzy się wokół szyi, co jest objawem znanym jako naszyjnik Casala.

Należy zawsze pamiętać, że w przypadku problemów ze zdrowiem powinniśmy skonsultować się z lekarzem. (Suplementy diety, w tym zawierające niacynę, znajdziesz w sklepie: https://strefamocy.pl/pl/48-suplementy).

Autor: Katarzyna Szafraniec

* Artykuł sponsorowany

Polecane artykuły

1. Witaminy i minerały dla dzieci – które są niezbędne i jak dobierać preparaty?*
2. Oparzenie po opalaniu – co robić? Sposoby na podrażnioną skórę*

Podobne artykuły

Czy skuteczne ćwiczenia muszą być intensywne? Fitness na co dzień Gdy boli gardło – to może być zapalenie!* Pokrzywka skórna, pokrzywka cieplna – rodzaje i przyczyny reakcji alergicznych skóry*