Książka o relacjach w rodzinie: Matki i córki we współczesnej Polsce

Obserwowanie relacji matek i córek zawsze było dla mnie fascynujące, dlatego ucieszyłam się, że powstała na ten temat tak wnikliwa publikacja. Książka Elżbiety Korolczuk jest pracą naukową i jej styl może wydać się zbyt hermetyczny dla przeciętnego czytelnika, mimo że autorka odnosi się czasem do własnych doświadczeń, przytacza przykłady z osobistych relacji z matką, a jej refleksje i analizy wychodzą niekiedy poza ramy naukowej dysertacji i stają się przemyśleniami wrażliwej kobiety.

Elżbieta Korolczuk wiele miejsca poświęca sytuacji społecznej kobiet i kontekstom kulturowym, w jakich pojawia się temat matek i córek. Opisuje prezentowanie ich wizerunków w mediach, w reklamach i sposoby przedstawiania ich problemów w prasie popularnej i opiniotwórczej.

Zwraca uwagę zarówno na nierówności płci (przedstawianie kobiet w stereotypowym ujęciu, np. jako słabszych i mniej zaradnych od mężczyzn), jak i na powszechną dyskryminację i celowe pozbawianie seksualności dojrzałych kobiet, matek i babć. Kobiety starsze występują częściej jako tło i są uzupełnieniem wizerunków swoich córek – wyjątkiem są tylko kobiety znane i o wysokim statusie społecznym.

Skomplikowane relacje rodzinne

Wiele matek i córek chce dowiedzieć się, jakie są przyczyny skomplikowanych relacji rodzinnych, poszukują odpowiedzi i nierzadko winią siebie (albo winą obarczają swoją matkę, czy córkę) za nieporozumienia. W pewnej mierze ta książka naświetla powszechne cechy takiej relacji i pokazuje, że konflikty mogą mieć źródło w czynnikach kulturowych i w społecznych kobiet, w zależności od tego mają przyznaną rolę w społeczeństwie i czy pełnią tę rolę zgodnie z oczekiwaniami otoczenia.

Interesujące jest pokazanie przemian pokoleniowych i różnic w podejściu do problemów (związków, obowiązków żony i matki) w zależności od wieku kobiety. Autorka wnikliwie przeanalizowała publikacje książkowe, internetowe i prasowe, przeprowadziła także liczne wywiady z kobietami, które znakomicie pokazują różne postawy społeczne, a także uwarunkowania psychologiczne (badawcza część książki wydaje mi się najciekawsza).

Codzienność w rodzinie i kontekst społeczny

Każda kobieta wie, jak to jest pójść z matką na zakupy – nie są to łatwe chwile ani dla matki, ani dla córki. Dopóki jesteśmy dziećmi, wydaje nam się, że tylko my mamy takie problemy, dziwimy się, że zwykłe zakupy mogą być źródłem takich niesamowitych emocji i nierzadko kończą się kłótniami.

Kiedy dorastamy i zaczynamy baczniej obserwować otoczenie, orientujemy się, że takie emocje są powszechne w relacji z matką, nie tylko na zakupach. Żeby to sobie dobrze uświadomić, wystarczy pójść do sklepu (najlepiej odzieżowego) jako osoba towarzysząca z zaprzyjaźnioną matką i córką.

Spojrzenie z boku na taką relację wiele wyjaśnia. Książka Elżbiety Korolczuk mimo, że pokazuje kontekst bardziej społeczny, niż psychologiczny, również przyczynia się do spojrzenia z dystansu na relację matek i córek.

Naukowa książka o rodzinie

„Matki i córki we współczesnej Polsce” to praca naukowa i jest przeznaczona głównie dla innych badaczy tematów feministycznych, kulturowych, społecznych i psychologicznych, bo niestety ciężko czasem przebrnąć przez gąszcz cytowanych fragmentów i licznych odniesień do innych prac naukowych i artykułów prasowych. Na pewno jest to wartościowa publikacja, ale aż prosi się o ujęcie tego tematu w sposób bardziej przystępny dla osób spoza środowiska akademickiego, ponieważ w takiej formie trudno jej będzie mieć istotny wpływ na poprawę sytuacji kobiet i na przełamanie społecznych stereotypów.

* Elżbieta Korolczuk, Matki i córki we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2019

Polecane artykuły

1. Jesper Juul „Zamiast wychowania” książka
2. Przykłady okazywania empatii

Podobne artykuły

Rodzice i dzieci. Rola matki w wychowaniu dziecka. Jesper Juul „Zamiast wychowania”. Recenzja książki, opinie Jak zagadać do chłopaka, faceta? Co mu powiedzieć? Przykłady rozmów z chłopakami dla dziewczyn Czy warto umawiać się na randki internetowe? Czy randki przez Internet są bezpieczne? Porady i opinie