Spis treści
Pewnie niektórzy będą zdziwieni, ale od razu napiszę, że dumę zaliczam do negatywnych cech charakteru. Duma jest przede wszystkim stanem emocjonalnym (uczuciem), ale bywa też cechą charakteru i właśnie jako cecha charakteru jest negatywna. Zaznaczę jeszcze, że rozróżniam dumę od pychy i świadomie dumę również zaliczam do negatywnych cech.
Chwilowe poczucie dumy jest jak najbardziej pozytywne: np. z wykonanej pracy, z dokonań swojego dziecka, z awansu, ze zwycięstwa w zawodach, z osiągnięć naszych sportowców czy naukowców itp. W takiej sytuacji mówienie, że jesteś dumna, jest naturalne i zupełnie niewinne. Problem pojawia się wtedy, kiedy poczucie dumy będzie stałym elementem Twojej osobowości i kiedy będziesz dążyła do tego, żeby to poczucie dumy utrwalać lub pobudzać.
Co to jest duma? Definicja podstawowa
Słownikowe znaczenie dumy (wg Słownika Języka Polskiego PWN) jest trojakie:
Reklama mojej książki o wizerunku w pracyPozytywne
Zadowolenie i satysfakcja z własnych lub czyichś osiągnięć.
Negatywne
Wygórowane pojęcie o sobie.
W zależności od stopnia natężenia: zarówno pozytywne jak i negatywne
Poczucie własnej godności i wartości.
Niektórzy mogą się oburzyć, że „poczucie własnej godności i wartości” może być negatywne, ale nadmierne poczucie godności i własnej wartości prowadzi do wykształcenia się w nadmiarze bardzo negatywnych cech charakteru: do pychy, zarozumiałości, nadęcia, napuszenia, wyniosłości, megalomanii, arogancji, a na końcu do frustracji i agresji – to dlatego należy uważać z poczuciem dumy i nie napawać się nim zbyt długo.
Dumna jak paw
Przykłady z życia
Przykład 1.
- Jesteś dumna ze swojego awansu w pracy. Chwalisz się nim na prawo i lewo.
Na początku jest OK, wszyscy Ci gratulują (niektórzy nieszczerze, ale to nie szkodzi). Potem zaczynasz myśleć, że skoro awansowałaś, to znaczy, że jesteś lepsza od innych, jesteś wybrańcem losu i wolno Ci więcej. Na kolegów i koleżanki, którzy nie awansowali, już patrzysz z góry. Niektórych zaczynasz lekceważyć, niektórymi zaczynasz rządzić (zamiast dalej współpracować!). Rozpiera Cię duma. Już myślisz, co będzie dalej, jakie kolejne awanse Cię czekają, jakie przywileje, jakie pieniądze i w ogóle splendor, podziw rodziny i znajomych.
A tymczasem przychodzi frustracja, napięcie i strach. Bo co będzie jeżeli to wszystko stracisz? Porażka na całego! A poza tym zaczyna Ci się wydawać, że musisz być coraz bardziej doskonała, że Twój wizerunek musi być nieskazitelny i odpowiedni do zajmowanego obecnie wyższego stanowiska, więc zaczynać bardzo dbać o ten wizerunek. Niestety za bardzo! Tracisz dystans do siebie i poczucie humoru, robisz się sztuczna i sztywna. Niby jest fajnie, bo odniosłaś sukces, a jednak czujesz się bardzo niewygodnie.
Przykład 2.
- Jesteś dumna ze swojego wyglądu (bo np. ostatnio schudłaś i wyglądasz naprawdę fajnie).
No OK, przez kilka dni możesz się tym cieszyć, ale jak zaczniesz przykładać do tego faktu zbyt dużą wagę i Twoja duma zacznie Cię rozpierać z tego powodu, to staniesz się dziunią, z którą ciężko będzie wytrzymać. Zaczniesz przesadnie dbać o swój wygląd, będziesz zwracała baczną uwagę na to, czy inni Cię obserwują i czy Cię podziwiają, stracisz luz, będziesz myślała wyłącznie o tym, czy Twój wygląd nadal jest taki atrakcyjny. Jeżeli choć trochę przytyjesz, to będzie dla Ciebie tragedia!
To z takiej przyczyny niegdyś piękne i atrakcyjne gwiazdy filmu takie jak Nicole Kidman, Renée Zellweger, Meg Ryan, Melanie Griffith czy Goldie Hawn zrobiły z siebie straszydła. Przesadnie dumne ze swojej urody i powodzenia nie były w stanie zaakceptować, że z wiekiem każda kobieta (i każdy mężczyzna!) się zmienia. Ze strachu przed starzeniem się i utratą doskonałego wyglądu bez opamiętania stosowały botoks i robiły sobie operacje plastyczne. Jednym słowem duma i pycha oślepia, prowadzić może do głupoty i nieszczęścia.
Przykład 3.
- Jesteś dumna z osiągnięć szkolnych Twojego dziecka, zaczynasz się nimi chwalić rodzinie i znajomym.
Po jakimś czasie to chwalenie się przeradza się w przechwalanie, bo robisz to często, na dodatek zaczynasz porównywać osiągnięcia swojego dziecka do osiągnięć innych dzieci i cieszysz się, że inne dzieci są gorsze. Już w tym momencie stajesz się niewolnicą swojej dumy.
A co się stanie kiedy pewnego dnia Twoje dziecko przyniesie do domu złą ocenę? Wtedy pierwszą Twoją reakcją będzie wstyd i porażka przed całym światem. Nie będzie Cię obchodziło to, co czuje w tym momencie Twoje dziecko, ważniejsza będzie urażona duma.
A jeżeli dodatkowo w to poczucie dumy wpędziłaś również własne dziecko (czyli, że ono również „chodziło dumne i blade”, bo wmówiłaś mu, że jest już doskonałe i musi takie pozostać) – to wtedy wasze wspólne poczucie porażki może być fatalne w skutkach dla psychiki dziecka, dla jego dalszej edukacji i rozwoju emocjonalnego.
Sukcesy i porażki w życiu
Sukcesy przychodzą i odchodzą, zawsze pojawią się jakieś porażki, a potem znowu będą sukcesy, i tak dalej…
Jeżeli będziesz przywiązywała zbyt dużą wagę do sukcesów i zacznie Cię rozpierać nadmierna duma, to staniesz się kobietą sfrustrowaną, drażliwą, nerwową i bez poczucia humoru. Nie będziesz miała dystansu ani do siebie, ani do świata. A najgorsze, że każda porażka będzie dla Ciebie dramatem i staniesz się zazdrosna i zawistna o sukcesy innych ludzi. Chcesz tak żyć?
Utrwalone poczucie dumy jest zawsze negatywne, ponieważ usztywnia i ogranicza nasze myślenie, psuje relacje z innymi ludźmi oraz prowadzi do długotrwałego stresu spowodowanego strachem przed porażką i ośmieszeniem – bo jak to, ja, dumna i taka ważna, nie mogę przecież być gorsza ani śmieszna, prawda?
Duma narodowa, duma męska
Pozostaje jeszcze duma narodowa i duma męska (ciekawe, że w potocznej mowie nie występuje duma kobieca!) – obie „dumy” męska i narodowa są uznawane powszechnie za coś pozytywnego, chociaż przynoszą więcej szkód, niż pożytku. Wiele kobiet i dzieci ucierpiało przez męską dumę (znasz to na pewno ze swojego doświadczenia), a przez dumę narodową toczyły się liczne wojny i konflikty, zarówno międzynarodowe, jak i między rodakami czy nawet rodzinami.
Wolałabym, żeby zamiast dumy występowały takie uczucia jak szacunek, lojalność, przyzwoitość, a przede wszystkim odpowiedzialność (to według mnie jest najważniejsza cecha charakteru), bo ich nadmiar nie doprowadzi nikogo do nadęcia, pychy i zarozumiałości, a w rezultacie do frustracji i agresji.
Polecane artykuły
- Co to jest hipokryzja? Znaczenie, definicja
- Osobowość narcystyczna. Co to jest narcyzm? Definicja, przykłady. Czy jestem narcyzem?
- Charakter a osobowość i temperament, czym się różnią? Co składa się na osobowość człowieka?
- „Psychologia” Ciccarelli, White. Podręcznik akademicki do psychologii. Opis książki
Dodaj komentarz