Co to jest hipokryzja? Znaczenie, definicja hipokryzji, przykłady

Hipokryzja, obłuda, dwulicowość — to synonimy oznaczające fałsz i niegodziwość opakowane w pudełko podpisane szlachetnymi hasłami. Hipokryzja może dotyczyć zarówno cechy charakteru człowieka, jak i sposobu działania organizacji. Może być też zjawiskiem dominującym w różnych środowiskach, któremu ludzie ulegają ze strachu i z poczucia, że nie da się postępować inaczej, bo „takie jest życie”.

Co to jest hipokryzja? Definicja hipokryzji

Hipokryzja jest określeniem zachowania, ale także sposobu myślenia opartego na dwuznacznym podejściu do ogólnie przyjętych zasad i do moralności. Hipokryzja może być stałą cechą charakteru, ale może dotyczyć wyłącznie konkretnego zachowania.

Synonimem, który najlepiej oddaje naturę hipokryzji, jest dwulicowość. W hipokryzji mamy dwa oblicza jednej osoby lub grupy: jedno szlachetne, cnotliwe i przyjazne dla innych a drugie wyrachowane, niemoralne i występne. Pozytywne oblicze zasłania oblicze negatywne. Czasem ta szlachetna zasłona jest tak doskonała, że mało kto zauważa istnienie tego drugiego, złego oblicza.

Przykłady hipokryzji

Hipokryzja w rodzinie

Hipokryzja w rodzinie to jest najgorsze, co może Ci się przytrafić. Nieszczere relacje z bliskimi osobami są okropne, destrukcyjne i prowadzące do długotrwałego stresu. Współczuję każdemu, kto musi się zmagać z takimi problemami. Jeżeli ktoś Tobie bliski jest w domu dwulicowy i obłudny, wobec Ciebie i innych domowników, to spróbuj nie ulegać jego manipulacjom, obnażaj jego kłamstwa i obłudę na każdym kroku.

Nie odpuszczaj, bo taki człowiek wykorzystuje słabości innych, ale jeżeli zobaczy, że ktoś jest zdeterminowany i silny, to wtedy łagodnieje. Hipokryta jest z natury tchórzem, bo panicznie boi się zdemaskowania – więc pamiętaj, że najważniejszą bronią przeciwko hipokryzji jest umiejętne wystawianie obłudy na widok publiczny. Umiejętne, czyli rozsądne, takie, które tobie samej nie przyniesie szkody.

Hipokryzja dużych organizacji

Rządy państw, partie polityczne, duże firmy, organizacje religijne, stowarzyszenia – to są organizacje oparte na rozbudowanej hierarchii (gdzie jest wiele stanowisk do obsadzenia dających władzę, pieniądze i przywileje), a ponadto istnienie takich organizacji opiera się na pozytywnym publicznym wizerunku.

To powoduje po pierwsze, że żeby w takiej organizacji zrobić karierę i osiągnąć sukces (czyli zdobyć władzę, pieniądze i przywileje), trzeba mieć odpowiedni charakter i siłę przebicia (niektórzy, żeby to osiągnąć, uciekają się do nieczystych metod, w tym właśnie do hipokryzji). Czyli wielu członków takiej organizacji, szczególnie tych będących u władzy, ma wiele na sumieniu (nie wszyscy oczywiście).

Po drugie sama organizacja jako całość musi często mierzyć się z kryzysem wizerunkowym związanym z niewłaściwym zachowaniem jej członków (zwłaszcza tych ważniejszych), z wadliwymi produktami, ze złym traktowaniem pracowników i członków niższego szczebla itd. I co wtedy taka organizacja robi? Najczęściej „zamiata wszystko pod dywan”, czyli ukrywa problemy, błędy i skandale. Kiedy tylko to jest możliwe, udaje, że nic się nie stało, a jeżeli tak się nie da, to wymyśla fantastyczne usprawiedliwienia albo szuka winnych poza swoim środowiskiem – wszystko po to, żeby jej wizerunek był cały czas pozytywny. To właśnie jest klasyczny objaw hipokryzji.

Znaczenie hipokryzji w biznesie i polityce

Wielki biznes i polityka to obszary z natury naszpikowane hipokryzją, którą wielu ludzi akceptuje jako coś normalnego. Na szczęście w czasach mediów społecznościowych coraz trudniej legitymizować hipokryzję (czyli przyznawać jej prawo do istnienia), a obłudne zachowania coraz trudniej zamieść pod dywan.

Hipokryzja w biznesie często jest jednocześnie oszustwem, może to być:

• Ukrywanie agresywnej polityki marketingowej (udawanie, że podejmuje się działania mające na celu korzyści i komfort klienta).
• Oszukiwanie klientów co do jakości produktów (reklamy wprowadzające w błąd, opisy produktów i usług np. o ekologii i etycznych działaniach).
• Eksponowanie zalet, żeby ukryć wady produktu lub usługi.
• Działalność charytatywna mająca „przykryć” nieetyczne lub szkodliwe działania firmy (np. fundacje czy głośne akcje charytatywne).

Zabieganie o pozytywny wizerunek dużych organizacji często jest hipokryzją, ponieważ w większości dużych hierarchicznie zarządzanych organizacji, które obracają dużymi pieniędzmi, można doszukać się nieetycznych lub bardzo szkodliwych społecznie działań. Wielu ludzi uważa, że skoro to jest powszechne, należy to zaakceptować. Ja się z tym nie zgadzam.

Korzyści materialne i dążenie do władzy nie może być usprawiedliwieniem na nieetyczne zachowanie, dlatego cieszę się, że coraz częściej duże organizacje zmagają się z kryzysami wizerunkowymi, które dzięki mediom społecznościowym i aktywności zwykłych ludzi nie są „zamiatane pod dywan”.

Prestiż, respekt i podziw społeczny powinny być zarezerwowane wyłącznie dla tych, którzy rzeczywiście na to zasługują, a nie dla firm, które szkodzą innym.

Tematy tabu i pokrętne teorie

Dziś, w czasach Internetu, coraz mniej mamy tematów tabu, ale już wewnątrz rozbudowanych organizacji takie tematy jak najbardziej istnieją. Nie wolno mówić niczego złego o szefach, na przykład udajemy, że szef nie robi niczego złego, kiedy ma romans z sekretarką, a jednocześnie jest „szczęśliwym” mężem i ojcem albo nie mówimy głośno o tym, że nasza firma oszukuje ludzi.

Błędy i skandale w organizacji są zwykle tematem tabu. To samo dzieje się we wspólnotach religijnych, w małych społecznościach wiejskich albo sąsiedzkich, podobnie miewamy też w rodzinie. Organizacje i społeczności tworzą tematy tabu po to, żeby zamknąć innym usta oraz żeby mieć władzę i kontrolę nad swoimi członkami.

Środowiska, w których funkcjonują tematy tabu, są przepełnione hipokryzją często w wielu wymiarach: obyczajowych, biznesowych i etycznych. Hipokryci uwielbiają tematy tabu, a ich największym zagrożeniem jest oczywiście ujawnianie obłudy i sprawienie, że temat tabu przestaje być tabu. Trzeba tylko pamiętać, że ten, kto obnaża hipokryzję i próbuje „odczarować” tematy tabu, będzie w środowisku niemile widziany. Taka osoba musi być odważna, pewna swego i mieć w zanadrzu jakiś plan, na wypadek gdyby to środowisko chciało się jej pozbyć.

Hipokryzja w środowiskach religijnych

Dla mnie najgorszym przejawem hipokryzji jest obłuda i dwulicowość religijna. Straszne jest, kiedy ktoś powołuje się na boskie przykazania, poucza innych, czasem wręcz atakuje innych za grzechy, a jednocześnie w swoim życiu tych zasad nie stosuje, dba tylko o to, żeby nikt tego nie widział. Organizacje religijne, są pod tym względem takie same, jak korporacje czy duże instytucje. Rządzą się podobnymi prawami, mają rozbudowaną hierarchię, a osoby najwyżej ulokowane cieszą się wielkimi przywilejami i władzą. Do niedawna ta władza była naprawdę ogromna. Ale na szczęście coś się na świecie zmienia i coraz więcej jest ujawnianych skandali pokazujących hipokryzję osób duchownych — to jest bardzo pozytywne zjawisko, zwłaszcza dla osób wierzących.

Hipokryzja rządzi w dzisiejszych czasach, zwłaszcza w mediach, w polityce i generalnie w życiu publicznym. Ludzie oficjalnie głoszą pozytywne zasady i szlachetne idee, a w prywatnym życiu bezczelnie je łamią, bo im tak pasuje. Jedynym ratunkiem, jak już wcześniej napisałam, są media społecznościowe i rozpowszechnianie informacji o hipokryzji — dlatego, jeżeli tylko masz taką możliwość, bierz udział w nagłaśnianiu takich spraw.

Hipokryzja jako cecha jest bezsprzecznie negatywną cechą charakteru.

Aktualizacja artykułu: 03 kwietnia 2022 rok.

Szczególnym rodzajem hipokryzji jest snobizm, o którym napisałam w oddzielnym artykule: Co to jest snobizm? Kim jest snob?

Polecane artykuły

1. Osobowość narcystyczna. Co to jest narcyzm, definicja, przykłady. Czy jestem narcyzem?
2. Zazdrość definicja. Zawiść, przyczyny zazdrości. Negatywne cechy charakteru
3. Psychologia, Cicciarelli, White. Podręcznik akademicki do psychologii nie tylko dla studentów. Opis książki